Jak wygląda piekło? "Nawrócony” Bolesława Prusa

Abstrakt

Temat zła, szatana, piekła jest obecny w literaturze od momentu jej ukonstytuowania. W noweli Bolesława Prusa Nawrócony oglądamy piekło i jego mieszkańców –zarówno diabłów, jak i potępionych –oczami głównego bohatera utworu, pana Łukasza. W onirycznej wizji starca piekło jawi się jako „świat odwrócony”, „świat na wspak”. Jednak to nie wygląd piekła i formy potępienia są tu najważniejsze, ale ich istota. Dla Prusa prawdziwe piekło mieści się w sferze duchowej, a jego cechami konstytutywnymi są: nuda, stagnacja, tępota, apatia, gnuśność, marazm. Inferno to stan charakteryzujący się niezmiennością i nieruchomością –„świat skamieniały”, rzeczywistość pozbawiona ruchu, rozwoju, postępu. W wizji Prusa piekło przeraża nie tyle obecnością w nim Złego i formami kar, których doświadczają potępieni, ile możliwością trwania w „wiecznej monotonii” –zamarcia w przestrzeni beznadziejności.