Zeszyty Formacji Katechetów

Jak chronić młodych ludzi przed manipulacją i dezinformacją?

Jerzy Andrzej Danecki — Wed, 20 Dec 2023 00:00:00 +0100

Użytkowanie mediów cyfrowych niesie za sobą wiele korzyści. Poprzez możliwość komunikowania się praktycznie z każdego miejsca na ziemi, przesyłania informacji oraz ich odbierania, media dostarczają rozrywki, kształcą, są źródłem dochodu. Oprócz jednak korzyści płynących z użytkowania Internetu nie można przejść obojętnie wobec zagrożeń, jakie ze sobą niosą. Dotychczas uwaga badaczy zagrożeń Internetu koncentrowała się głównie na cyberprzemocy i uzależnianiu, ważne są jednak również zagrożenia płynące z szeroko pojętej dezinformacji w sieci. Młodzi ludzie, którzy dopiero wchodzą w okres dojrzewania oraz odkrywania własnej hierarchii wartości atakowani są tak zwanymi fake newsami praktycznie codziennie. Z racji młodego wieku oraz skłonności do ulegania presji grupy, nie weryfikują oni pochodzenia czytanej informacji oraz jej wiarygodności. Młode pokolenie, dla którego Internet jest naturalnym źródłem pozyskiwania wiedzy, bardzo często przejawia problemy z krytyczną oceną informacji ponieważ wymaga to wiedzy, zaangażowania, czasu i przede wszystkim chęci odbiorcy. Bardzo ważna wydaje się w tym kontekście rola rodziców oraz nauczycieli, którzy powinni uwrażliwiać młodych ludzi na owe zagrożenie oraz pomóc wykształcić w osobie młodej krytyczne myślenie. Wielkie zadanie stoi również przed edukacją medialną, która wydaje się być kluczowym narzędziem do walki z dezinformacją i manipulacją w sieci.

"Kluczowe kierunki działań katechety we współczesnej szkole wielkomiejskiej". Refleksje na kanwie własnych doświadczeń

Artur Łyczek — Wed, 20 Dec 2023 00:00:00 +0100

Katecheta pracujący w szkole, szczególnie w wielkim mieście, musi stawić czoła nowym, niełatwym wyzwaniom. W artykule ukazano znaczenie katechezy szkolnej, a przede wszystkim szerzej podjęto kwestię kluczowych kierunków działań, które powinien podjąć katecheta, by dostosować prowadzone lekcje religii do współczesnych uwarunkowań. Autor od wielu lat jest katechetą w Warszawie. Na kanwie własnych doświadczeń i wniosków płynących z dyskusji z innymi nauczycielami religii przedstawia refleksje na temat kierunków odnowy katechezy szkolnej, zwłaszcza w środowisku wielkomiejskim.

Ks. Roman Bogusław Sieroń (red.), „Biblia. Istota i rola w kulturze”, Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia Sandomierz Sp. z o. o., Sandomierz 2023, ss. 185

Jacek Kucharski — Wed, 20 Dec 2023 00:00:00 +0100

Wspólnoty parafialne w duchu synodalności papieża Franciszka

Jerzy Andrzej Danecki — Wed, 20 Dec 2023 00:00:00 +0100

Papież Franciszek stwierdził, iż trzeba usłyszeć głos całego Kościoła, co dzieje się w lokalnych parafiach oraz, co według poszczególnych osób powinniśmy zrobić, aby pomóc ulepszać diecezje, parafie i cały Kościół. W ten sposób można krótko charakteryzować proces synodalny. Słowo synod oznacza bowiem podróżowanie razem i polega na słuchaniu Ducha Świętego i siebie nawzajem, aby rozeznać drogę, którą mamy wspólnie przemierzać. Tak ważne jest, aby z otwartym sercem na tę drogę wejść i nią kroczyć. Niniejszy artykuł podejmuje próbę ukazania, jakie światło na parafię rzuca synod i co należy przezwyciężyć, aby wspólnoty parafialne mogły na nowo ożyć i stać się żywymi członkami parafii, jako wspólnota wspólnot. Dziś człowiek coraz częściej potrzebuje wsparcia podczas rozwoju swojej relacji z Bogiem, a wspólnoty parafialne mogą w bardzo dobry sposób wpisać się w tę potrzebę i ją zaspokoić. Wspólnota parafialna powinna w dzisiejszych czasach stanowić alternatywę w życiu człowieka wierzącego i zachęcać do udziału w niej zamiast w tym szerokim wachlarzu innych zainteresowań współczesnego świata.

Synodalność we wspólnotach parafialnych w nauczaniu Papieża Franciszka

Mikołaj Kozyra — Wed, 20 Dec 2023 00:00:00 +0100

Artykuł analizuje koncepcję synodalności w doktrynie Papieża Franciszka, z naciskiem na jej implikacje dla struktur parafialnych. Synodalność, rozumiana jako proces kolektywnego słuchania i podejmowania decyzji, jest kluczowym elementem odnowy i rewitalizacji wspólnot parafialnych. Papież Franciszek propaguje model Kościoła, w którym duchowni i świeccy współdziałają, co prowadzi do procesu decyzyjnego, który jest bardziej inkluzyjny. Synodalność nie jest celem samym w sobie, lecz narzędziem do budowania komunii i misji. Przyszłość parafii zależy od naszej zdolności do przekształcenia tych idei w konkretne działania. Franciszek w swoich naukach podkreśla trzy zasady, które w skrócie wyjaśniają rozumienie synodalności: współzależność Kościoła od całego zbioru wiernych, słuchanie w kontekście kościelnym oraz uznawanie synodalności jako konstytutywnego wymiaru Kościoła. Mimo wyzwań, ten proces posiada potencjał do przekształcania życia parafii. Poprzez promowanie wspólnej odpowiedzialności i uczestnictwa, synodalność może pomóc wspólnotom stać się bardziej ewangelizacyjnymi i otwartymi na Ducha Świętego.

Religia w szkole zgodna z polskim prawem i systemem oświatowym

Stanisław Łabendowicz — Wed, 20 Dec 2023 00:00:00 +0100

Niniejszy artykuł jest próbą przedstawienia argumentów przemawiających za potrzebą organizowania szkolnych lekcji religii. Autor podejmując się tego zadania, opiera się na źródłach, na które składają się: dokumenty obowiązującego w Polsce prawa, międzynarodowe akty prawne, tradycja kultury europejskiej oraz nauczanie Kościoła katolickiego. Ukazana jest również rola wychowawcza katechezy szkolnej w programie wychowawczo- -szkolnym oraz jej wpływ na integralny rozwój ucznia.

Wzór osobowy w życiu chrześcijańskim na przykładzie posługi o. Medarda Parysza OFMCap, kapelana Powstania Warszawskiego

Kateryna Sheptytska — Wed, 20 Dec 2023 00:00:00 +0100

Artykuł jest próbą odpowiedzi na pytanie: w jakim stopniu przykład pewnej osoby wierzącej albo kapłana nadal kształtuje życie duchowe we współczesnym świecie? Aby odpowiedzieć na to pytanie, autorka odwołuje się do postaci zakonnika, ostatniego kapelana Powstania Warszawskiego ojca Medarda OFMCap oraz jego relacji z Bogiem. W czasie II wojny światowej wielu przedstawicieli zakonu Braci Mniejszych Kapucynów podejmowali posługę kapelanów. Życiorys o. Medarda wskazuje na odwagę i miłość do Ojczyzny. W ciągu 63 dni Powstania Warszawskiego kapelani prowadzili działalność duszpasterską, znajdowali się stale przy walczących, organizowali wspólne modlitwy, odprawiali Msze, spowiadali. Szczególnie posługiwali zmarłym, a w końcu sami ginęli podczas ostrzałów i bombardowań. Zwracając się do polskiej młodzieży, ojciec Medard przemawiał do świadomości patriotycznej, do wartości chrześcijańskich. Młodzież, którą Jan Paweł II nazywał „nadzieją kościoła”, potrzebuje wzoru osobowego na wszystkich etapach drogi życiowej oraz formacji duchowej. Młodzi ludzie, żyjąc we współczesnym świecie, prawie codziennie spotykają się z podważaniem autorytetów. Próbując prowadzić swoje życie według zasad Ewangelii, spotykają się z trudnymi sytuacjami, dlatego koniecznie potrzebują dobrego przykładu.

Wyzwania wobec stresu nastolatków z zaburzeniami spektrum autyzmu na lekcji

Andrzej Kiciński, Aleksandra Przytuła — Wed, 20 Dec 2023 00:00:00 +0100

Termin „stres” nie występuje w Biblii i nie występuje w niej także termin „autyzm”. Jednak rzeczywistość słowa Bożego wprowadza nas w ponowne odkrycie przypowieści ewangelicznej o dobrym Samarytaninie (Łk 10,25-37), bowiem na drodze służby w szkole, często dziś spotykamy się z osobami z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Poznanie ich, próba zrozumienia ich sposobu funkcjonowania jest wyzwaniem dla nauczycieli, którzy chcą im pomóc rozwijać się całościowo. Dla nauczycieli religii będzie to włączenie się w troskę Kościoła katolickiego, która wyrasta z działania samego Boga. Jezus Chrystus pokazał nam, że Bóg troszczy się o każdego człowieka. Niejako wyprowadza każdego człowieka z sytuacji stresowej, czasami uzdrawia, czasami uczy i zachęca, aby nie myśleć o nim jako przedmiocie troski, ale o podmiocie, który mamy poznać i spróbować zrozumieć jego zadania we wspólnocie ludzi wierzących. Inspiracja biblijna nie zwalnia nas od poznania dorobku pedagogiki, psychologii, czy medycyny. Inspiracja ta odrzuca pokusę „udawania” specjalistów, czy wprost diagnozowania na własną rękę, bez odpowiedniego przygotowania. Połączenie inspiracji biblijnej i współczesnego dorobku nauk prowadzi nas do przekonania, że razem możemy tworzyć kulturę włączania.

Profilaktyka młodzieży przed niebezpieczeństwami związanymi z działalnością sekt

Damian Chrzanowski — Wed, 20 Dec 2023 00:00:00 +0100

Sekty w celu rekrutacji nowych adeptów oraz późniejszego całkowitego uzależnienia ich od siebie posługują się nieetycznymi metodami psychomanipulacyjnymi. To właśnie te techniki wzbudzają najwięcej kontrowersji i obaw oraz spotykają się z niechęcią zdecydowanej części społeczeństwa. Świadomość zagrożeń płynących z działalności sekt przymusza różne środowiska do zajęcia odpowiedniej postawy względem tych grup oraz podjęcia działań profilaktycznych przed ich szkodliwymi poczynaniami. Kroki zapobiegawcze w tym zakresie muszą dotyczyć: przekazywania wiedzy na temat sekt, ukazywania niebezpieczeństw z nimi związanych oraz przedstawiania sposobów ochrony przed ich szkodliwą aktywnością. Czynności tych winny podjąć się wszystkie środowiska mające wpływ na wychowanie i kształcenie świadomości młodego człowieka: rodzina, wspólnota Kościoła, placówki oświatowe, grupy rówieśnicze, środki masowego przekazu, a ponadto: policja, prokuratura, ośrodki pomocy społecznej, władze samorządowe, centra informacji o sektach czy specjalistyczne ośrodki do walki z psychomanipulacją i uzależnieniami.