Synodalność we wspólnotach parafialnych w nauczaniu Papieża Franciszka
Słowa kluczowe:
Kościół, synodalność, synod, Papież Franciszek, wspólnota parafialna, duchowni i świeccy, współpraca, słuchanie, misja, komunia, uczestnictwoAbstrakt
Artykuł analizuje koncepcję synodalności w doktrynie Papieża Franciszka, z naciskiem na jej implikacje dla struktur parafialnych. Synodalność, rozumiana jako proces kolektywnego słuchania i podejmowania decyzji, jest kluczowym elementem odnowy i rewitalizacji wspólnot parafialnych. Papież Franciszek propaguje model Kościoła, w którym duchowni i świeccy współdziałają, co prowadzi do procesu decyzyjnego, który jest bardziej inkluzyjny. Synodalność nie jest celem samym w sobie, lecz narzędziem do budowania komunii i misji. Przyszłość parafii zależy od naszej zdolności do przekształcenia tych idei w konkretne działania. Franciszek w swoich naukach podkreśla trzy zasady, które w skrócie wyjaśniają rozumienie synodalności: współzależność Kościoła od całego zbioru wiernych, słuchanie w kontekście kościelnym oraz uznawanie synodalności jako konstytutywnego wymiaru Kościoła. Mimo wyzwań, ten proces posiada potencjał do przekształcania życia parafii. Poprzez promowanie wspólnej odpowiedzialności i uczestnictwa, synodalność może pomóc wspólnotom stać się bardziej ewangelizacyjnymi i otwartymi na Ducha Świętego.
Bibliografia
Archidiecezjalny Zespół Synodalny, Przewodnik konsultacji synodalnych w Archidiecezji poznańskiej dla pierwszego etapu Synodu o synodalności Ku Kościołowi synodalnemu: komunia, uczestnictwo, misja XVI Zgromadzenia Synodu Biskupów, Poznań 2021.
Artemiuk P., Czym jest synodalność?, „Idziemy” 2021, nr 47.
Baldisseri L., Kościół i synod są synonimami, https://kosciol.wiara.pl/doc/6203718.Kosciol-i-synod-sa-synonimami, dostęp online: 29.12.2023.
Bańka A., Aleksander Bańka: Synod w Polsce powoli się rozkręca i rozpoczęło się straszeniesynodem, https://deon.pl/wiara/aleksander-banka-synod-w-polsce-powoli-sierozkreca-i-rozpoczelo-sie-straszenie-synodem-,1782866, dostęp online: 30.12.2023.
Bańka A., Liczę na przebudzenie w Kościele, https://opoka.org.pl/News/Polska/2021/drhab-aleksander-banka-licze-na-przebudzenie-w-kosciele, dostęp online: 29.12.2023.
Benedykt XVI, Homilia wygłoszona podczas wizyty pasterskiej w rzymskiej parafii Świętej Maryi Patronki Ewangelizacji, Rzym, 10 grudnia 2006 r.
Biel S., W potrójnej misji, https://jezuici.pl/2017/12/w-potrojnej-misji/#:~:text=Chrzest%20%C5%9Awi%C4%99ty%20w%C5%82%C4%85cza%20ka%C5%BCdego%20ucznia%20Jezusa%20w%20Jego,naszego%20%C5%BCycia%20liturgi%C4%99%20%28por.%201%20Kor%2010%2C%2031%29, dostęp online: 29.12.2023.
Blachnicki F., Koinonia. Kościół wspólnotą – wspólnoty w Kościele, Katowice 2000.
Bronk K., Papież do biskupów: synodalność wyraża naturę Kościoła, https://www.ekai.pl/papiez-synod-to-nie-wymiana-opinii-lecz-sluchanie-ducha/, dostęp online: 28.12.2023.
Chmielewski M., Parafia jako wspólnota wspólnot w polskich publikacjach posoborowych, „Roczniki Teologiczne” 1999, t. 46, z. 5, s. 161-177.
Chmielewski M., Parafia jako wspólnota wspólnot w polskich publikacjach posoborowych, „Studia Sandomierskie” 1990-1996, nr 6, s. 281-292.
Danecki J.A., Synodalność w życiu i misji Kościoła, „Zeszyty Formacji Katechetów” 2022,t. 85, nr 1, s. 41.
Dokument przygotowawczy XVI. Zwyczajnego Zgromadzenia Ogólnego Synodu Biskupów, Watykan 2023.
Franciszek, „Spotkać, słuchać, rozeznać”. Przemówienie wygłoszone w czasie Mszy Świętej inaugurującej XVI Zwyczajne Zgromadzenie Ogólne Synodu Biskupów, Watykan, 10 października 2021 r.
Franciszek, Amoris Laetitia, Watykan, 19 marca 2016 r.
Franciszek, Christus Vivit, Watykan, 25 marca 2019 r.
Franciszek, Evangelii gaudium, Watykan, 24 listopada 2013 r.
Franciszek, Homilia podczas czuwania modlitewnego w ramach przygotowania do Synodu poświęconego rodzinie, Watykan, 4 października 2014 r.
Franciszek, Homilia podczas Mszy Świętej na otwarcie Synodu na temat synodalności, Rzym, 10 października 2021 r.
Franciszek, List dotyczący zagadnień związanych z funkcjonowaniem wiernych świeckich w sferze życia publicznego i ich współpracy z duszpasterzami, Watykan, 9 marca 2016 r.
Franciszek, „Modlitwa w obliczu kryzysu”. Kazanie wygłoszone w Domu św. Marty, 22 marca 2020.
Franciszek, Przemówienie podczas otwarcia XVI Zwyczajnego Zgromadzenia Ogólnego Synodu Biskupów, Rzym, 9 października 2021 r.
Franciszek, Przemówienie wygłoszone do korpusu dyplomatycznego, Watykan, 7 stycznia 2019 r.
Franciszek, Przemówienie wygłoszone do proboszczów Rzymu, Watykan, 16 czerwca 2013 r.
Franciszek, Przemówienie wygłoszone do Rady Episkopatów Ameryki Łacińskiej (CELAM), Rio de Janeiro, 28 lipca 2013 r.
Franciszek, Przemówienie wygłoszone do wiernych diecezji rzymskiej, Watykan, 18 września 2021 r.
Franciszek, Przemówienie wygłoszone na otwarcie XVI Zwyczajnego Zgromadzenia Ogólnego Synodu Biskupów na temat: „W stronę Kościoła Synodalnego – komunia, uczestnictwo, misja”, Watykan, 9 października 2021 r.
Franciszek, Przemówienie wygłoszone na rozpoczęcie 70. Zgromadzenia Ogólnego Konferencji Episkopatu Włoch, Watykan, 22 maja 2017 r.
Franciszek, Przemówienie wygłoszone podczas przedświątecznej audiencji dla członków Kurii Rzymskiej, Watykan, 23 grudnia 2021 r.
Franciszek, Przemówienie wygłoszone podczas uroczystości upamiętniającej 50. rocznicę ustanowienia Synodu Biskupów, Watykan, 17 października 2015 r.
Franciszek, Przemówienie wygłoszone z balkonu bazyliki św. Piotra, Watykan, 14 marca 2013 r.
Franciszek, „Synodalność: droga Kościoła”. Przemówienie wygłoszone podczas audiencji generalnej, Watykan, 18 września 2021 r..
Jan Paweł II, „Convegno ecclesiale di Palermo 1995”, przytoczone w Nocie duszpasterskiej Konferencji Episkopatu Włoch „Con il dono della carità dentro la storia”.
Jan Paweł II, Christifideles Laici, Watykan, 30 grudnia 1988.
Jarecki P., Podstawy synodu, http://www.parafiamaksymilian.waw.pl/podstawy-synodu/, dostęp online: 30.12.2023.
Kaleta P., Parafialna Rada Duszpasterska a Parafialna Rada ds. Ekonomicznych, „Roczniki Nauk Prawnych” 2015, t. XXV, nr 4, s. 133.
Kongregacja ds. Duchowieństwa, Nawrócenie duszpasterskie wspólnoty parafialnej w służbie misji ewangelizacyjnej Kościoła, Rzym, 29 czerwca 2020 r.
Kratiuk K., Synod papieża Franciszka, Warszawa 2016.
Królikowski J., Geneza i przygotowania do nowego Synodu Biskupów poświęconego synodalności, „Sympozjum” 2022, r. XXVI, t. 42, nr 1.
Krulak M., Parafia wspólnotą wspólnot, http://www.wieczernik.oaza.pl/artykul/parafia--wspolnota-wspolnot_id35, dostęp online: 29.12.2023.
Ku Kościołowi synodalnemu: komunia, uczestnictwo i misja, https://synod.org.pl/, dostęp online: 30.12.2023.
Łabendowicz S., Katecheza: Duszpasterski wymiar Synodu, https://www.synodradomski.pl/?pl_katecheza-duszpasterski-wymiar-synodu,57,,,1, 30.12.2023.
Łabendowicz S., Synodalność konstytutywnym wymiarem posługi Kościoła we współczesnym świecie, „Zeszyty Formacji Katechetów” 2022, t. 85, nr 1.
Międzynarodowa Komisja Teologiczna, Synodalność w życiu i misji Kościoła, Watykan 2021.
Nawracała T., Synodalność w Kościele i dla Kościoła: między rzeczywistością eklezjalną a narzędziem jej reformy, „Poznańskie Studia Teologiczne” 2022, nr 42.
Niemiecka droga synodalna: nie wszyscy wbrew Watykanowi, https://www.vaticannews.va/pl/kosciol/news/2023-06/niemiecka-droga-synodalna-nie-wszyscy-wbrew-watykanowi.
html, dostęp online: 01.01.2024.
Ostasz K.P., Soborowa wizja Kościoła jako ludu Bożego, https://opoka.org.pl/biblioteka/V/VM/sobor_k_ludbozy.html, dostęp online: 29.12.2023.
Papież: Synod jest podążaniem wspólną drogą, https://www.vaticannews.va/pl/papiez/news/2021-10/papiez-synod-jest-podazaniem-wspolna-droga.html, dostęp online: 11.05.2022.
Pius X, Vehementer Nos, Watykan, 11 lutego 1906 r.
Proniewski A., Czym jest synodalność? Rozwój świadomość synodalności na przestrzeni historii Kościoła, „Sympozjum” 2022, r. XXVI, t. 42, nr 1, s. 25.
Protagonistą synodu jest Duch Święty, https://pl.clonline.org/nowości/kościół/2021/10/12/ protagonistą-synodu-jest-duch-święty, dostęp online: 29.12.2023.
Radykalne postulaty niemieckiej drogi synodalnej: zmiana etyki seksualnej, transgender, święcenia kobiet, https://opoka.org.pl/News/Swiat/2023/radykalne-postulaty-niemiec-kiejdrogi-synodalnej-zmiana-etyki, dostęp online: 01.01.2024.
Ryłko S., Formacja katolików świeckich: wielkie wyzwanie naszych czasów, „Studia Teologii Dogmatycznej” 2019, t. 5.
Sawa P., Synodalność Kościoła w ujęciu papieża Franciszka, „Teologia w Polsce” 2023, t. 17, nr 2.
Sekretarz Generalny Synodu Biskupów, Vademecum Synodu o synodalności, Watykan 2021.
Seweryniak H., Święty Kościół powszedni, Warszawa 1996.
Skierkowski M., Nowakowska G., Powołanie wiernych świeckich według II Polskiego Synodu Plenarnego (1991-1999), „Studia Teologiczne” 2002, nr 20.
Sobór Watykański II, Lumen Gentium, Watykan, 11 listopada 1964 r.
Stelmach A., Synodalność – co to właściwie oznacza?, https://pch24.pl/synodalnosc-co-to-wlasciwie-oznacza/, dostęp online: 29.12.2023.
Warecka A., Na wspólnej drodze, https://www.echokatolickie.pl/index.php?str=100&id=19684&idd=20, dostęp online: 30.12.2023.
Weron E., Laikat i apostolstwo, Poznań 1999.
Wojtas A., Kard. Nycz: nie wystarczy słuchać świeckich, trzeba ich usłyszeć, https://stacja7.pl/rozmowy/kard-nycz-nie-wystarczy-sluchac-swieckich-trzeba-ich-uslyszec/, dostęp online: 29.12.2023.
Woźniakowski J., Świeccy, Kraków 1987.
Wójcik K.J., Specyficzne aspekty teologii w nauczaniu papieża Franciszka, „Studia Nauk Teologicznych” 2020, t. 15.
Wszyscy jesteśmy powołani na drogę synodalną?, https://kosciol.wiara.pl/doc/7244185.Wszyscy-jestesmy-powolani-na-droge-synodalna, dostęp online: 29.12.2023.
Zygmunt S., Synodalność jako powrót do korzeni chrześcijaństwa i narzędzie budowania Królestwa Bożego, „Warszawskie Studia Teologiczne” 2020, t. XXXIII, nr 2.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Zeszyty Formacji Katechetów
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
