Wyzwania wobec stresu nastolatków z zaburzeniami spektrum autyzmu na lekcji
Słowa kluczowe:
autyzm, stres, szkoła, nauczycieleAbstrakt
Termin „stres” nie występuje w Biblii i nie występuje w niej także termin „autyzm”. Jednak rzeczywistość słowa Bożego wprowadza nas w ponowne odkrycie przypowieści ewangelicznej o dobrym Samarytaninie (Łk 10,25-37), bowiem na drodze służby w szkole, często dziś spotykamy się z osobami z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Poznanie ich, próba zrozumienia ich sposobu funkcjonowania jest wyzwaniem dla nauczycieli, którzy chcą im pomóc rozwijać się całościowo. Dla nauczycieli religii będzie to włączenie się w troskę Kościoła katolickiego, która wyrasta z działania samego Boga. Jezus Chrystus pokazał nam, że Bóg troszczy się o każdego człowieka. Niejako wyprowadza każdego człowieka z sytuacji stresowej, czasami uzdrawia, czasami uczy i zachęca, aby nie myśleć o nim jako przedmiocie troski, ale o podmiocie, który mamy poznać i spróbować zrozumieć jego zadania we wspólnocie ludzi wierzących. Inspiracja biblijna nie zwalnia nas od poznania dorobku pedagogiki, psychologii, czy medycyny. Inspiracja ta odrzuca pokusę „udawania” specjalistów, czy wprost diagnozowania na własną rękę, bez odpowiedniego przygotowania. Połączenie inspiracji biblijnej i współczesnego dorobku nauk prowadzi nas do przekonania, że razem możemy tworzyć kulturę włączania.
Bibliografia
Bartkowiak G., „Człowiek w pracy”. Od stresu do sukcesu w organizacji, Warszawa 2009.
Bąk K., Dyląg A., Glanda D., Człowiek i psychologia, Bielsko-Biała 2004.
Bombińska-Domżał A., Kossewska J., „Nieprzewidywalny mózg i nieprzewidywalny świat”.
Zaburzenia ze spektrum autyzmu w ujęciu neuronauk a możliwości terapii, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis, Studia Paedagogica” 2016, nr 7, s. 87-104.
Bobkowicz-Lewartowska M., „Autyzm dziecięcy”. Zagadnienia diagnozy i terapii, Kraków 2000.
Borkowski J., Radzenie sobie ze stresem a poczucie tożsamości, Warszawa 2001.
Cohen F., Lazarus R., Coping with stress of illness, w: Health psychology: a handbook, G.C. Stone, N E. Adler, F. Cohen (Eds.), San Francisco 1979.
Goliszek P., Kierunek personalistyczny w katechezie, „Roczniki Pastoralno-Katechetyczne” 2013, t. 60, nr 5, s. 129-141.
Kiciński A., Od stresu do wypalenia zawodowego nauczyciela, w: „Między tradycją a współczesnością”. I Krajowy Kongres Katechetyczny, red. A. Bałoniak, J. Szpet, Poznań 2008, s. 271-279.
Kiciński A., Kalinowska N., Nauczyciele religii katolickiej wobec wyobrażeń dorosłości dzieci ze spektrum autyzmu w opinii rodziców, „Zeszyty Formacji Katechetów” 2023, t. 91, nr 3, 85-92.
Korczyński S., Stres w środowisku edukacyjnym młodzieży, Warszawa 2015.
Łabednowicz S., Tożsamość i formacja katechetów, Radom 2022.
Matheney K.B., Aycock D.W., Pugh J.L., Curlette W.L., Cannella K., Stress coping: A qualitative and quantitative synthesis with implications for treatment, “Counselling of Psychology” 14 (4) (1986), s. 499-549.
Mróz J. (red.), Stres w szkole – od teorii do praktyki, Kielce 2012.
Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy Prawo oświatowe z dnia 10 marca 2023 r. (Dz.U. 2023 poz. 900).
Terelak J. F., Człowiek i stres, Bydgoszcz-Warszawa 2008.
Pisula E., Małe dziecko z autyzmem, Gdańsk 2005.
Pisula E., Danielewicz D., Kawa R., Pisula W., Autism Spectrum Quotient, Coping with Stress and Quality of Life in a Non- Clinical Sample- An Exploratory Report, „Health Qual Life Outcomes” 2015, nr 13.
Prokopiak A., „Autonomia osób ze spektrum autyzmu”. Predyktory psychospołeczne, Lublin 2020.
Prokopiak A., „Autyzm”. Przegląd definicji, etiologia, kryteria diagnostyczne, w: Autyzm i rodzina, red. A. Prokopiak, Z. Palak, Lublin 2017, s. 15-40.
Prokopiak A. (red.), Osoby ze spektrum autyzmu w biegu życia, Lublin 2020.
Prokopiak A., Uczeń z zaburzeniami ze spektrum autyzmu na katechezie w szkole ogólnodostępnej, „Zeszyty Formacji Katechetów” 2014, t. 56, nr 4, s. 61-68.
Przytuła A., Funkcjonowanie emocjonalno-społeczne nastolatków ze spektrum autyzmu a strategie radzenia sobie ze stresem, Lublin 2022.
Półtorak M., „Stres szkolny – skala problemu i jego symptomatologia w postrzeganiu uczniów”. Doniesienia z badań, „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze” 2018, t. 2, nr 2, s. 47-58.
Stefańska-Klar R., Przedszkolak i uczeń ze spektrum autyzmu, w: Dziecko ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w przedszkolu i szkole, red. J. Skibska, M. Warchał, Kraków 2013.
Zellma A., Profesjonalny rozwój nauczyciela religii, Olsztyn 2013.
Żywno I., Przyczyny powstawania frustracji i stresu u dzieci rozpoczynających naukę szkolną, „Życie Szkoły” (1988), nr 5, s. 305-310.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Zeszyty Formacji Katechetów
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
