Religious education at school in the light of the catechesis of the Catholic Church in Poland after 1990.
Keywords:
religious education, school catechesis, upbringing, catechist, educatorAbstract
As a result of the socio-political changes after 1989 in Poland, religion lessons returned to school. The Joint Commission of the Government of the Republic of Poland and the Conference of the Polish Episcopate took the position that the catechization of children and youth brings with it basic ethical and moral values in the process of education. At that time, it was considered necessary for educational institutions to ensure that all students whose parents expressed such a wish could receive religious instruction. The shape of religious education at school was determined by educational regulations and the core curriculum for teaching religion, approved by the Polish Episcopate. They define the goals of teaching, define the skills and competences, the acquisition of which is to be the result of education. School catechesis provides students not only with knowledge, understanding and experiencing of religious truth, but also shaping religious and moral attitudes and is to help parents and the school to work on educating the young generation.
References
Bagrowicz J., Katecheza jako wychowanie, „Horyzonty wiary” 1996, z. 3(29), nr 7.
Barański A., Rozwadowska-Skrzeczyńska J., Szymańska M., Ustawa Karta Nauczyciela.
Komentarz, ABC 2007.
Barzycka-Banaszczyk M., Prawo pracy, Warszawa 2008.
Benedykt XVI, List do diecezji rzymskiej o pilnej potrzebie wychowania, Watykan, 21 stycznia 2008 r.
Benedykt XVI, Przemówienie wygłoszone do biskupów polskich przybyłych z racji wizyty „ad limina”, Watykan, 26 listopada 2005 r.
Borecki P., Konstytucyjność regulacji szkolnej nauki religii (głos w dyskusji), „Studia Prawnicze” 2008, z. 2.
Charytański J., W kręgu zadań i treści katechezy, Kraków 1992.
Instrukcja Ministra Edukacji Narodowej z dnia 24 sierpnia 1990 r. dotycząca powrotu nauczania religii do szkoły w roku szkolnym 1990/91, określająca zasady współdziałania z kościołami i związkami wyznaniowymi poza Kościołem Rzymskokatolickim.
Instrukcja Ministra Edukacji Narodowej z dnia 3 sierpnia 1990 r. dotycząca powrotu nauczania religii do szkoły w roku szkolnym 1990/91.
Jan Paweł II, „Nauczanie religii w szkołach jest pierwszorzędnym wkładem w budowanie Europy”. Spotkanie z katechetami, nauczycielami i uczniami, Włocławek, 6.06. 1991r.
Jan Paweł II, Catechesi tradendae, Watykan, 16 października 1979 r.
Jan Paweł II, Christifideles laici, Watykan, 30 grudnia 1988 r.
Jan Paweł II, Do moich Braci i Sióstr – ludzi w podeszłym wieku, Watykan, 1 października 1999.
Jan Paweł II, Fides et ratio, Watykan, 14 września 1998 r.
Jan Paweł II, Nuovo millennio ineunte, Watykan, 6 stycznia 2001 r.
Jan Paweł II, Parati semper, Watykan, 31 marca 1985 r.
Jan Paweł II, Przemówienie wygłoszone w siedzibie UNESCO, Paryż, 2 czerwca 1980 r.
Jan Paweł II, Veritatis splendor, Watykan, 6 sierpnia 1993 r.
Janiga W., Katecheza w szkole w świetle obowiązującego prawa, w: Katecheza dziś, red. J. Zimny, Sandomierz 2002.
Janiga W., Mezglewski A., Nauczanie religii w szkołach publicznych, „Roczniki Nauk Prawnych” 2001, t. 11, z. 1.
Katechizm Kościoła Katolickiego, Poznań, 1994.
Komunikat PAP z dnia 28 czerwca 1990 r.
Konferencja Episkopatu Polski, Dyrektorium Katechetyczne Kościoła Katolickiego w Polsce, Warszawa 2001.
Konferencja Episkopatu Polski1, Podstawa programowa katechezy Kościoła katolickiego w Polsce, Kraków 2001.
Konferencja Episkopatu Polski2, Podstawa programowa katechezy Kościoła katolickiego w Polsce, Częstochowa 2018.
Kongregacja ds. Duchowieństwa, Dyrektorium ogólne o katechizacji, Poznań 1998.
Konkordat między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską, podpisany w Warszawie dnia 28 lipca 1993 r. (Dz.U. 1998 nr 51 poz. 318).
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 2 kwietnia 1997 r., przyjęta przez Naród w referendum konstytucyjnym w dniu 25 maja 1997 r., podpisana przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 16 lipca 1997 r. (Dz.U. 1997 nr 78 poz. 483).
Kościół wobec rzeczywistości politycznej, w: II Polski Synod Plenarny (1991-1999), Poznań 2001.
Krukowski J., Kościół i państwo. Podstawy relacji prawnych, Lublin 2000.
Lodziński K., Kwalifikacje zawodowe nauczycieli, Warszawa 2008.
Łabendowicz S., Dyskusja wokół powrotu i obecności katechezy w polskiej szkole, „Kronika Diecezji Radomskiej” 2002, t. 7, nr 3.
Łabendowicz S., Katecheza w szkole – 25-lecie, „Zeszyty Formacji Katechetów” 2015, t. 59, nr 3.
Łabendowicz S., Katecheza w zreformowanej szkole, w: „Katecheza w szkole w perspektywie 20-lecia”. Materiały z Sympozjum (Radom, 2 października 2010 roku), red. tenże, Radom 2010.
Łabendowicz S., Nauczanie religii w szkole z perspektywy 25-lecia, w: „Przyjdź Królestwo Twoje”. Księga pamiątkowa dedykowana Jego Ekscelencji Księdzu Biskupowi Henrykowi Tomasikowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, red. M. Jagodziński, J. Wojtkun, Radom 2016.
Łyko Z., Stanowisko kościołów niekatolickich w sprawie nauczania religii w szkole, w: Nauczanie religii w szkole w państwie demokratycznym, red. J. Krukowski, Lublin 1991.
Maćkowski A., Misja kanoniczna dla nauczycieli religii, w: Ochrona funkcji wychowawczej rodziny, red. J. Krukowski, A. Maćkowski, Szczecin 2007.
Marek Z., Program nauczania religii Komisji Wychowania Katolickiego Konferencji Episkopatu Polski, w: Przesłanie dokumentów katechetycznych Kościoła w Polsce, red. S. Dziekońskiego, Warszawa 2003.
Mezglewski A., Kwalifikacje ogólne do nauczania religii w przedszkolach i szkołach publicznych, „Studia z Prawa Wyznaniowego” 2008, t. 11.
Mezglewski A., Misja kanoniczna do nauczania religii – przepisy prawa polskiego i kanonicznego, w: Katecheza dzisiaj. Problemy prawne i teologiczne, red. W. Janiga, A. Mezglewski, Krosno – Sandomierz 2000.
Mezglewski A., Polski model edukacji religijnej w szkołach publicznych. Aspekty prawne, Lublin 2009.
Mezglewski A., Przepisy kształtujące rozwiązania systemowe w zakresie nauczania religii w szkołach publicznych w Polsce na tle standardów międzynarodowych, w: Katecheza dzisiaj.
Problemy prawne i teologiczne, red. W. Janiga, A. Mezglewski, Krosno-Sandomierz 2000.
Mezglewski A., Skierowanie do nauczania religii, „Studia z Prawa Wyznaniowego” 2000, t. 1.
Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych otwarty do podpisu w Nowym Jorku dnia 19 grudnia 1966 r. (Dz.U. 1977 nr 38 poz. 167).
Murawski R., Dyrektorium katechetyczne dla Polski, w: Wychowanie religijne u progu trzeciego tysiąclecia chrześcijaństwa, red. R. Chałupniak, J. Kostorz, Opole 2001.
Nycz T., Ochronny charakter przepisów o czasie pracy – wybrane zagadnienia, „Prawo i Zabezpieczenie Społeczne” 1999, nr 3.
Okońska E., Nauczyciel religii w szkole. Tezy. Poszukiwania. Propozycje, Bydgoszcz 2006.
Organizacja katechezy w Polsce, https://pracownik.kul.pl/files/12009/public/inne_doku- menty/ORGANIZACJA_KATECHEZY_W_POLSCE, data dostępu: 17.12.2020.
Osewska E., Formułowanie celów jednostki katechetycznej, https://opoka.org.pl/biblioteka- /T/TA/TAK/formulowanie_celow.html, data dostępu: 17.12.2020.
Paweł VI, Evangelii nuntiandi, Watykan, 8 grudnia 1975 r.
Pietrzak M., Prawo wyznaniowe, Warszawa 2003.
Pilich M., Kwalifikacje nauczycieli i dyrektorów szkół, w: Zatrudnianie nauczycieli. Poradnik dyrektora – pracodawcy, red. A. Kosiarz, Warszawa 2009.
Pomianowski R., Psycho-pedagogiczne podstawy interakcji katechetycznej, w: Teoretyczne założenia katechezy młodzieżowej, red. R. Murawski, Warszawa 1989.
Porozumienie pomiędzy Konferencją Episkopatu Polski oraz Ministrem Edukacji Narodowej z dnia 3 kwietnia 2019 r. w sprawie kwalifikacji zawodowych wymaganych od nauczycieli religii (Dz.Urz.MEN.2019.9).
Potrzeba i zadania nowej ewangelizacji na przełomie II i III tysiąclecia chrześcijaństwa, w: II Polski Synod Plenarny (1991-1999), Poznań 2001.
Powszechna deklaracja praw człowieka (rezolucja uchwalona przez Zgromadzenie Ogól- ne ONZ w dniu 10 grudnia 1948 r.).
Protokół nr 1 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzony w Paryżu dnia 20 marca 1952 r. oraz Protokół nr 4 do powyższej konwencji, sporządzony w Strasburgu dnia 16 września 1963 r. (Dz.U. 1995 nr 36 poz. 175).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (Dz.U. 2009 nr 50 poz. 400).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 kwietnia 1992 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w szkołach publicznych (Dz.U. 1992 nr 36 poz. 155).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 19 kwietnia 1999 r. w sprawie zasad oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania egzaminów i sprawdzianów w szkołach publicznych (Dz.U. 1999 nr 41 poz. 413).
Sobór Watykański II, Gaudium et spes, Watykan, 7 grudnia 1965 r.
Sobór Watykański II, Gravissimum educationis, Watykan, 28 października 1965 r.
Suchocka H., Nauczanie religii w szkole w świetle konstytucji i ustawodawstwa wybranych państw europejskich, w: Nauczanie religii w szkole w państwie demokratycznym, red. J. Krukowski, Lublin 1991.
Szpet J., Inicjacyjna funkcja katechezy, „Horyzonty Wiary” 1996, t. 7, nr 3.
Szpet J., Vademecum katechety, Poznań 2000.
Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. 1991 nr 95 poz. 425).
Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania (Dz.U. 1989 nr 29 poz. 155).
Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. 1989 nr 29 poz. 154).
Ustawa z 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz.U. z 2019 r., poz. 2215).
Warchałowski K., Nauczanie religii w formie obligatoryjnej w umowach Konkordatowych z państwami europejskimi, „Prawo Kanoniczne” 1997, nr 3-4.
Włosiński M., Szkolna katecheza w procesie kształcenia i wychowania ucznia w szkole na tle projektu reformy systemu edukacji, „Katecheta” 1998, nr 9.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2020 The Journals of Catechetical Formation
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
